Patricia Meyntjens

Levenswijzer: Wat is gerecycleerde pijn? 

De onverwachte invloed van emotionele verwondingen uit het verleden

"Het boek dat je moet lezen is niet het boek dat voor je denkt, maar het boek dat je aan het denken zet"

Harper Lee

We hebben allemaal last van gerecycleerde pijn met alle gevolgen van dien. Rare, impulsieve, primaire en defensieve reacties op onverwachte momenten, reageren of je gedragen als een kind of steeds tegen dezelfde dingen aanlopen: het zijn allemaal gevolgen van gerecycleerde pijn. Robert Jackman schreef hierover het boek “Waarom doe ik zo”. Recent kwam zijn vervolgboek uit “Waarom doe ik zo in relaties”.

Wat is gerecycleerde pijn?

Reageer je altijd op dezelfde manier op een gebeurtenis of ervaring, zoals tegen de ander uitvallen en schreeuwen of je terugtrekken? Als dat zo is en het is je ook opgevallen, dan besef je later vaak dat je overdreven hebt gereageerd en vraag je je af waarom je zo heftig reageerde, aangezien de gebeurtenis zelf niet zo heel veel voorstelde. Je verwonding is dan naar boven gekomen. Je reageerde zo omdat iets in je werd getriggerd en het patroon activeerde van je emotionele verwonding en gerecycleerde pijn.

Het deel van jou dat je nog niet hebt geheeld, wordt getriggerd en bepaalt vervolgens hoe je op de situatie reageert. Dit gekwetste deel is gerelateerd aan de oorspronkelijke ingrijpende emotionele gebeurtenis, en op basis van deze diep begraven emotionele verwonding blijf je je slechte keuzes herhalen. Dit gekwetste deel is niet geïntegreerd in je verantwoordelijke volwassen zelf, maar is van de andere delen afgescheiden.

We dragen allemaal deze ‘gerecycleerde pijn’ met ons mee. De verwonding die steeds opnieuw opduikt als oude pijn wordt getriggerd. Je hebt dit vertrouwde deel van jezelf diep begraven in de hoop dat je het gewoon kunt vergeten, ook al heb je het gevoel dat je er soms niet aan kunt ontsnappen.

Zo werkt gerecycleerde pijn

Hoe werkt gerecycleerde pijn precies? Onderstaand een voorbeeld van gerecycleerde pijn en hoe het getriggerd wordt:

Stel, er gebeurt iets in de kindertijd waarvan je enorm schrikt of wat verwarrend voor je is. Je hebt het nog nooit meegemaakt, en je weet niet hoe je erop moet reageren. Het enige dat je weet is dat de ervaring en het daaruit voortvloeiende gevoel je niet bevallen.

Een emotioneel aspect van jou voelt zich gekwetst en ervaart pijn en/of angst. Het slaat de ervaring op als iets wat niet goed voelt of, in ernstige gevallen, als een trauma. Dat is de oorspronkelijke kernverwonding of kernwond. De kernwond, de emotionele pijn, wordt bevroren in de tijd en op de leeftijd die je had toen deze ingrijpende emotionele ervaring plaatsvond; verwondingsleeftijd. (laten we in dit voorbeeld zes jaar nemen). Vaak wordt gesproken over het verloren innerlijke kind.

Als je ouder wordt, wordt dat jongere gekwetste deel dat bevroren is in de tijd en niet mee rijpt met andere aspecten van jou, door gebeurtenissen getriggerd die lijken op die heftige gebeurtenis die je meemaakte toen je zes was. Dit deel reageert alsof de oorspronkelijke negatieve ervaring opnieuw plaatsvindt. Je verwond deel neemt de overhand en gaat voor je volwassen ik staan en reageert impulsief. De pijn wordt gerecycleerd.

Dit deel van jou komt in actie en wordt defensief en beschermend, of het sluit zich af en wordt stil en onzichtbaar. Je hebt nu een verwonde emotionele reactie ontwikkeld die je als hulpmiddel of tool gebruikt om met dit soort specifieke situaties om te kunnen gaan. Als ze zich opnieuw voordoen, laat je automatisch deze impulsieve reactie, je hulpmiddel, zien. Zo ontwikkel je een geautomatiseerde toolkit van emotionele reacties en zo blijft de geschiedenis zich herhalen.

Je verwonde zesjarige ik is er altijd bij, voelt zich verloren en is extreem alert omdat er weer iets ergs kan gebeuren. Als je volwassen bent, stapt je zesjarige ik, die deze emotionele tool heeft ontwikkeld, naar voren en gaat voor je verantwoordelijke volwassen zelf staan wanneer het getriggerd wordt. Dit deel van jou neemt dan beslissingen en reageert emotioneel zoals een zesjarige dat zou doen, dus ook met de logica, woorden en uitdrukkingen van een zesjarig kind. Dit is de oorsprong van de uitdrukking ‘je gedraagt je als een kind’.

Als jouw verwonde deel getriggerd wordt, zal het altijd op een krampachtige manier het voortouw nemen en impulsieve beslissingen nemen die niet goed voor je zijn.

Je verantwoordelijke volwassen zelf, dat in deze verwonde illusie verstrikt is geraakt, kijkt vanaf een afstandje naar wat er allemaal gebeurt en voelt zich hulpeloos terwijl de situatie zich ontvouwt. Je zesjarige ik doet zijn uiterste best om alle aspecten van jou te beschermen en wil niet dat die negatieve gebeurtenis opnieuw plaatsvindt.

Nadat het drama zich heeft voltrokken en voorbij is, gaat je verwonde zesjarige zelf weer over op de sluimerstand en blijft alert tot de trigger opnieuw opduikt.

Je verantwoordelijke volwassen ik is versuft en verward; wat is er zojuist gebeurd? Waarom deed ik dat? Hoe moet ik deze scherven opruimen?

Je probeert te redden wat er nog te redden valt van wat er zojuist gebeurd is, of je negeert het, en probeert daarna gewoon weer met je dag verder te gaan. Je bent je niet bewust van de schadelijke gerecycleerde pijn die telkens naar boven komt als dit gekwetste deel wordt getriggerd. Je bent je allerminst bewust van het schadelijke effect op je omgeving en je relaties

.

Wandelende verwonden

We zijn allemaal tot op een bepaald niveau ‘wandelende verwonden’ schrijft Jackman. Misschien ben jij wel een van die mensen die niet begrijpen waarom ze altijd mensen aantrekken die hen niet goed behandelen of zich gedragen als emotionele vampiers. Of trek je mensen aan die voor drama in je leven zorgen? Waarschijnlijk kiest het gekwetste deel van jou dan onbewust andere gekwetste mensen met wie je een relatie aangaan.  Gekwetste mensen vinden andere gekwetste mensen en zullen dit herhalen in partnerrelaties. De persoon die we als partner in ons leven toelaten heeft vaak een verwonding die we door ons eigen ervaring als kind heel goed begrijpen. Hierdoor trouwen mensen vaak met hun ‘moeder’ of ‘vader’. Onbewust proberen we dit aspect van onszelf te helen. We hebben de neiging om op zoek te gaan naar wat we kennen en niet zozeer wat we écht nodig hebben om te groeien. Gekwetste mensen vinden gekwetste mensen en geheelde mensen vinden gezonde mensen.

Deze verwonding ontstaat op een schijnbaar onschuldige manier door de ervaringen die we opdoen als we opgroeien en worden genegeerd, afgewezen of het gevoel hebben dat we er niet toe doen. Voor sommigen ontstaat het op een tragische manier door misbruik, verwaarlozing of andere trauma’s. Hoe we deze verwonding ook opdoen, ze nestelt zich diep in ons en beïnvloedt hoe we in relatie tot onze omgeving over onszelf denken. Maar er is een deel van jou dat intact is, waar ze niet bij konden komen. Dat is je 'authentieke volwassen deel' dat de sleutel is tot jouw heling. Als wandelende verwonde zal je jouw pijn en verwonding recycleren door het herhalen van slechte keuzes.

Als deze gerecycleerde pijn niet wordt geheeld, zal hij steeds opnieuw worden getriggerd, steeds opnieuw verschijnen en zich helaas ook vaak intenser en frequenter herhalen.

Oude pijn uit je jeugd: het gewonde innerlijke kind

“Heel de jongen en de man zal verschijnen”

Tony Robbins

Wanneer je het geschenk van onvoorwaardelijke liefde als kind niet hebt ontvangen, wanneer jij meer nodig had dan je ouders konden geven, wanneer een zware jeugd hebt gehad  en emotionele verwaarlozing hebt gekend ben je waarschijnlijk nog altijd boos en zit je met pijn, trauma of emotionele verwondingen. Het verloren innerlijk kind heeft immers al deze gebeurtenissen in zich opgenomen, en emotioneel gezien zijn ze nog net zo echt als toen. Je reageert er in het hier-en-nu op vanuit je gewonde innerlijke kind in de vorm van woede, eenzaamheid, slechte relatiekeuzes, een negatief zelfbeeld en pleasegedrag.

Weet dat we allemaal onze worstelingen en succeservaringen hebben en dat de meeste mensen niet-verwerkte verwondingen en reacties hebben, dus ook onze ouders en hun ouders. Het is een transgenerationeel overdrachtsverhaal dat door jou kan gestopt of getransformeerd worden (De Fontein).  

Een voorbeeld: Als je als ouder niet merkt dat je kind huilt of verdrietig is, heb je zelf wellicht veel verdriet, en heb je dezelfde bevestiging, koestering en zorg nodig die het kind nodig heeft. Daarom wordt emotioneel trauma binnen een gezin altijd van de ene generatie aan de andere doorgegeven. Families kunnen vastzitten in hun emotioneel bevroren drama totdat iemand de cyclus doorbreekt en het trauma heelt.

Het idee achter je helingsproces is dat je weet wat er in het verleden is gebeurd, en dat je nu op een veilige, zachte en liefdevolle manier toegang krijgt tot de verwonde delen om afgesplitste verwonde kindsdelen te integreren en een geheelde, emotionele volwassene te worden.

Emotioneel geheugenverlies

Als we opgroeien willen we de pijnlijke ervaringen normaliseren en kleiner maken door onszelf wijs te maken dat ‘iedereen’ dat soort dingen heeft meegemaakt. Hierdoor ga je voorbij aan de zaadjes die zijn geplant en die sowieso langetermijneffect hebben.

Zo ontwikkelen we ‘emotioneel geheugenverlies’ om met de harde realiteit om te kunnen gaan, want intuïtief kennen we de diepe pijn die onder de oppervlakte ligt wel. Daarnaast ontwikkelen we een ‘verinnerlijkte schaamte’.

Gerecycleerde pijn kost veel energie

Het kost heel veel energie om met deze gerecycleerde pijn om te gaan. Probeer eens na te gaan hoe vaak dit drama zich herhaalt; misschien wel meerdere keren per dag. Als deze gerecycleerde pijn niet wordt geheeld, zal hij steeds opnieuw worden getriggerd, steeds opnieuw verschijnen en zich steeds herhalen. Ik ben ervan overtuigd dat dit een manier is waarop het onderbewuste de verwonding probeert te helen. Het lichaam, de geest en de ziel zijn niet bedoeld om deze zware emotionele last te dragen.

Vraag jezelf eens af:

• Hoe vaak zit ik in deze pijncycli gevangen? (We hebben het dan over reacties waarover je geen controle lijkt te hebben of die overdreven aanvoelen.)
• Welke voorbeelden komen in je op van hoe deze gerecycleerde pijn in jouw leven de kop opsteekt?
• Wil jij aan deze gerecycleerde pijn werken en die oude reacties uit het verleden stoppen?
• Wil je je innerlijke kind helen en verdergaan met je gehele helingsproces?
• Waarom doe ik zo? Is jouw gids in deze ontdekkingstocht naar heling van het verleden. Het is een zelfinzicht-boek dat je leert je patronen die je jezelf hebt aangemeten om met bepaalde situaties om te kunnen gaan, te ontrafelen.

Gerecycleerde pijn in relaties

Waarom is het voor veel koppels moeilijk om hun relatie duurzaam te laten werken? Waarom zijn er zoveel obstakels waardoor een paar er niet toe komt om op een basaal niveau te communiceren? Waarom voelen mensen zich aangetrokken tot partner die hen niet goed behandelen? Waarom wordt altijd dezelfde fout gemaakt en hoort men de alarmbellen niet rinkelen? Waarom word je telkens teleurgesteld in de liefde? Hoe komt het dat ze elke keer opnieuw verdwalen in het drama dat ontstaat door hun verwondingen? Als je je dit weleens afvraagt, ben je niet de enige!

In ‘Waarom doe ik zo in relaties?’ helpt Jackman om inzicht te krijgen in waarom jouw relaties moeizaam verlopen. Waarom maak je telkens dezelfde fouten in relaties? Relaties hoeven niet zo moeilijk te zijn; we moeten er enkel voor zorgen dat we onszelf niet in de weg staan.

“Heel de jongen én het meisje:  de man en de vrouw zullen verschijnen”

Patricia Meyntjens

Een onopgelost trauma uit je kindertijd blijft zich herhalen in contact met anderen. Je verliest jezelf steeds opnieuw in terugkerende dynamieken en het is helend als je leert om de patronen die je niet meer dienen, stap voor stap te doorbreken.

De meeste mensen realiseren zich niet dat ze tot hun partner werden aangetrokken doordat hun eigen geheelde en emotioneel verwonde delen een synergie vormden met die van hun partner. Het was alsof hun hart een baken had dat hen naar iemand toe trok die ze op een diep emotioneel niveau begrepen, en dat het vervolgens klikte. Deze op emotionele verwondingen gebaseerde aantrekkingskracht zit van kinds af in ons allemaal en is een unieke combinatie van onze geheelde en gewonde delen die op een perfect onvolmaakte manier samenkomen.

Deze synergetische verwondingen zetten paren vast in dysfunctionele communicatiepatronen. Het is belangrijk inzicht te krijgen waarom je voor je partner gekozen hebt. Krijg tevens inzicht in veelvoorkomende synergetisch verwonde archetypen. Denk aan de beschuldiger en de beschamer, de scoreteller, de gedachtelezer en de beschuldigde, de fabeltjesverteller en de enabler, de kibbelaars, de oversharer, de stoute jonge en het brave meisje en de touwtrekkende dwingeland.

Het is belangrijk te beseffen dat wanner je partner overstuur is, zich terugtrekt, verdrietig is of tegen je schreeuwt, dit vaak te maken heeft met onverwerkte pijn en niet-geheelde verwondingen. Je kan leren om een diepgaander en wijze inlevingsvermogen voor je eigen en voor de gevoelens van je partner te ontwikkelen. Inzicht en oefening leiden je naar een verwond deel van jezelf dat ernaar verlangt om meer emotioneel beschikbaar te zijn, voor jezelf en voor je partner.

"Er is altijd licht. Als we maar moedig genoeg zijn om het te zien. Als we maar moedig genoeg zijn om het te zijn."

Amanda Gordon

In het eerste boek van Robert Jackman leer je hoe je jouw kernverwonding kan opsporen en helen die de oorzaak is van een groot deel van de impulsieve reacties waarmee je in relaties te maken hebt.

• Waarom doe ik zo in relaties? Is jouw gids als je telkens dezelfde fouten maakt op relatiegebied, op de verkeerde types valt of teleurgesteld wordt in de liefde. Door jezelf beter te leren kennen en de relatie met jezelf te verbeteren, kun je ook de emotionele band met je partner herstellen. Als je eerlijk en kwetsbaar durft te zijn, krijgt je hart de boodschap dat het veilig is om je open te stellen en kun je de liefde in jezelf en van de ander ontvangen. Het is een waardevolle gids voor iedereen die aan het daten is, in een relatie zit of bij een volgende relatie dezelfde valkuilen wil vermijden. Dit zelfhulpboek is geen ‘tips and tricks’ handleiding, maar het vereist een introspectief vermogen en bereidheid om naar de opgelopen pijn uit je kindertijd te kijken.

Heb je nood aan een therapeutische ondersteuning of gesprekken tijdens je helingstraject, aarzel dan niet me te contacteren.

Je hoeft deze weg niet meer alleen af te leggen.

Boeken:

Gibson, L. (2020). Ongezien opgegroeid. Herstel na een jeugd met narcistische, afwijzende of afstandelijke ouders. Uitgeverij Boom.

Jackman, R. (2023). Waarom doe ik zo? Stop je impulsieve reacties. Heel je gewonde innerlijke kind. Ankhhermes.

Jackman, R. (2025). Waarom doe ik zo in relaties? Doorbreek archetypische patronen. Heel je gewonde liefdescombinaties. Ankhhermes.

Preiss, I. T. (2015). Je relatie helen. Een nieuwe weg naar heling van je relatievaardigheid. Uitgeverij Piramidions.

Shetty, J. (2023). 8 rules of love. Liefde vinden, vasthouden en durven loslaten. HarperCollins.

Van Genderen, H., Jacob, G, & Seebauer, L. (2023). Patronen doorbreken. Negatieve gevoelens en gewoonten herkennen en veranderen. Uitgeverij Nieuwezijds.

Van Steijn, E. (2016). De fontein. Vind je plek. Uitgeverij Het Noorderlicht.