Patricia Meyntjens
Levenswijzer: Coup de foudre
Het overkomt ons allemaal wel eens. Het moment waarop ons hart wat sneller begint te slaan, we vlinders in de buik voelen en we ons plots weer helemaal voelen leven. Hoe ga je daar mee om als die ander je van je sokken blaast of je plots vleugels geeft? Wat doet het met je als je een vrije vogel bent en hoe onschuldig is het als je in een vaste relatie zit?
Voor de vrije vogels
De romantische coup de foudre van de adolescent is beangstigend intens en geeft een eerste, weliswaar verwarrende, inkijk in hoe het voelt om echt voor iemand te vallen. We doen er naderhand vaak wat lacherig over maar de romantische coups de foudre uit onze jeugd zijn de meest intense emotionele ervaringen van ons leven. Ze zijn een teken van gezonde psychische groei en daarom een onmisbaar onderdeel van de adolescentie. Afhankelijk van maturiteit, contactvaardigheid en kansen gaan jongeren dagdromen of de lokroep aan. Bij een identiteits-coup de foudre, die eerder idiosyncratisch is, wordt een rolmodel geïdealiseerd, waardoor de eigen waarden en het soort mens dat je wil worden, duidelijker worden uitgetekend.
In een vaste relatie
Wanneer je in een vast relatienest zit, is het je intentie om dat exclusief te houden. Andere leuke mensen op je levenspad zijn toevallige passanten, kennissen of vrienden met wie we een aangenaam contact hebben, niet meer of niet minder. Maar dat is buiten het wispelturig hart gerekend dat plots een onstuitbaar en onomstootbaar sprongetje maakt, een coup de foudre. Je voelt je terug een speelse, energieke tiener. Met alle wilskracht in je lijf probeer je dat gevoel te onderdrukken maar een gevoel liegt nooit. Het giert door je lichaam, brengt je hoofd op hol en wakkert je fantasie aan. Voor sommige volwassenen beangstigend en verontrustend als ze iemand ontmoeten die hen dezelfde kick als uit hun tienertijd geeft en voor anderen een korte vlucht uit de dagelijkse sleur.
Onschuldig ?
Een partnerrelatie verloopt in fases. In de eerste fase van verliefdheid ben je in symbiose en lijken jullie een eeneiige tweeling. Je versmelt in één overweldigend gevoel, je wordt die ander en die ander wordt jou. Helaas komt hieraan een einde en ben je toe aan een reality check. Je komt in een ontnuchteringsfase omdat die ander niet helemaal is zoals je had gedacht. Je wint hierdoor terug aan gezonde autonomie, je wordt weer wat onafhankelijker en gaat meer op eigen benen staan. Naast de blijvende verbondenheid vormt de herwonnen autonomie een gezond evenwicht. Verliefd worden op een ander kan zowel de trigger als het gevolg zijn van die nieuwe fase.
Voor slechts weinigen blijft een coup de foudre een ‘once in a lifetime experience’. Velen blijven ontvankelijk voor die gevoelens, genieten ervan voor zolang het duurt en geven het vervolgens een plaats.
Deze laatsten ontwikkelen gemakkelijker ‘plan B-relaties’. Een plan B is iemand met wie je een bepaalde mate van contact onderhoudt, iemand met wie je op zekere dag een relatie zou kunnen beginnen. Die persoon heeft waarschijnlijk geen enkel idee dat hij/zij je plan B is, maar als ze je zouden vragen of die persoon ooit een rol van betekenis in je leven zou kunnen spelen zou je antwoord “ja” zijn.
Heb je een coup de foudre op die knappe Britse nieuwsanker dan is dat nog vrij onschuldig. De kans dat je hem/haar tegen het lijf loopt en de vonk overspringt is quasi onbestaande. Maar misschien wordt je onschuldige dagdromerij anders als je fantaseert over iemand die je kent én bovendien een extra inspanning doet om opgemerkt te worden. Zo krijgt het wel een werkelijkheidswaarde en extra dimensie. Soms consulteren cliënten omdat ze zich zorgen maken over regelmatige coups de foudre. Meestal worden deze als graadmeter gezien voor een problematische partnerrelatie. Deze veralgemeende visie gaat zeker niet altijd op omdat er immers een amalgaam aan triggers kan zijn. Een grondige anamnese is telkens aangewezen.
Wat triggert een coup de foudre?
1. Er kunnen diverse karakteristieken je hart sneller doen slaan. Immers de wereld zit vol mooie, sexy, glamoureuze mensen en als je enigszins gezond bent dan zal je een heleboel van hen aantrekkelijk vinden. We hebben allemaal een prototype van persoon in het achterhoofd dat onze voorkeur geniet. Denk aan de man die gebiologeerd wordt door grote, blonde, slanke vrouwen of het vrouwenhart dat sneller slaat bij het zien van knappe Hugo’s in maatpak. Ook mensen die op een positieve, dynamische en energieke manier in het leven staan, geven je soms die broodnodige aandacht of energieboost en je zelfvertrouwen groeit als mensen je hun bewondering uitspreken over je talenten. Je gaat meteen meer rechtop lopen en het kan je casanova-gehalte de hoogte in jagen of je vrouwelijkheid doen open bloeien. Als je op een feestje urenlang met een interessant iemand kan praten en je valt van de ene verbazing in de ander dat jullie zoveel ‘common intrest’ hebben dan raak je geïntrigeerd en geprikkeld en werkt jullie enthousiasme besmettelijk.
2. Volgens Jung wordt je verliefd op een stukje van jezelf dat je nog te ontwikkelen hebt. Dat is niet zo’n gek idee. Je onderbewustzijn presenteert je die triggers (vb. een coup de foudre) die nodig zijn om je verder te ontwikkelen. Dit hoeft niet bedreigend te zijn omdat je jezelf er beter door leert kennen en daar kan een eventuele huidige relatie ook baat bij hebben. Je opvoeding en omgeving bepalen immers welke eigenschappen je mag ontwikkelen en welke niet toegestaan zijn. Maar je wil ook de niet-toegenstane eigenschappen ontwikkelen. Zo wordt je bijvoorbeeld verliefd op een zorgeloze persoon terwijl jij doordrongen bent van je plichten. Je coup de foudre leert je dat het best wat speelser kan en dat is vaak een welgekomen ontdekking.
3. Je wordt aangenaam verrast door mensen met tegengestelde kenmerken als deze van je partner. Zo kan je gecharmeerd worden door extroverte, energieke mensen die helemaal anders zijn dan je eigen rustige, introverte partner. Of je droomt van die huiselijke man die je niet altijd meesleept in een onaangekondigd avontuur.
4. Je interesse kan ook een seksuele betekenis krijgen en onterecht tot schaamte leiden als je voornamelijk gebiologeerd wordt door een seksuele fantasie. Maar opgelet, misbruik de term “coup de foudre” niet als een eufemisme als je louter een seksuele fantasie hebt. Coups de foudre kunnen een sterke erotische oorsprong hebben, de kracht in zich dragen om je fantasie te domineren en je aanzetten tot dagdromerij of echte dromen. Met het boek ‘De erotiek in uw dromen’ van Carol Cummings kan u de verborgen boodschappen van uw erotische dromen ontrafelen en uw (seks)leven verbeteren. Als je coup de foudre vooral seksueel getint is, vormt het de basis voor krachtig ‘erotisch huiswerk’. Laura Mintz moedigt vrouwen aan om dagelijks seksueel te dagdromen in haar boek ‘A tired woman’s guide to passionate sex’. Het is perfect mogelijk dat je een zekere mate van seksuele voldoening haalt uit je fantasie zonder dat je je partner hoeft te kwetsen.
5. Een coup de foudre kan echter ook een wake-up call zijn dat je verlangt naar iets dat in je relatie niet wordt ingevuld of wat een echt groot gemis is. Dat hoeft geen slecht nieuws te zijn want wat niet is, kan nog komen. Tracht zo helder mogelijk te krijgen wat dit gemis exact inhoudt: tederheid, aandacht, veiligheid, kinderwens, geborgenheid, passie of seks. Wat kan je ondernemen, al dan niet met een therapeut, om dit aspect van verlangen ook in jouw relatie te krijgen. Soms ziet de vaste partner zijn of haar eigen aandeel in jouw coup de foudre en weet waar hij of zij jou heeft tekortgedaan. Het kan op zijn beurt een trigger zijn om als koppel te beginnen praten en te kijken wat er anders of als extra kan. In het boek ‘De vijf talen van de liefde’ laat Gary Chapman zien dat jouw liefdestaal erg kan verschillen van de liefdestaal van je partner. Hoe je ook je best doet om je liefde in het Nederlands te uiten, als je partner enkel Chinees verstaat, zal je nooit weten hoe je elkaar lief kunt hebben. In principe zijn er vijf liefdestalen; vijf manieren waarop mensen liefde kunnen uiten en ervaren: je liefde laten blijken door het beste deel van je tijd te geven, door bemoedigende woorden, cadeaus, hulpvaardigheid of lichamelijke aanraking. Als je weet wat jou twee belangrijkste expressie zijn en welke je partner nodig heeft dan kunnen jullie leren jullie talen op elkaar af te stemmen. Als je wil dat je partner de liefde die je communiceert ervaart, zal je moeten leren die te uiten in zijn of haar moedertaal.
Synthese
Af en toe een coup de foudre voelen voor iemand is misschien wel een hoeksteen van mentale gezondheid. Het is alleszins menselijk, zelfs als je relatie goed zit. Je coups de foudre kunnen een aangename, welgekomen manier zijn om een verloren halfuurtje in te vullen. Het boost je ego en laadt je batterijen even op. Zolang het een verfrissende fantasie is, je het onder controle kan houden en het je relatie niet schaadt, wie ben ik dan om te zeggen dat je het moet opbiechten. Je hoeft trouwens een coup de foudre niet te consumeren of uit te spreken. Gevoelens zijn één ding, hoe je daar uitdrukking aan geeft, een ander. Je kunt ook gewoon blij zijn en genieten dat die ander in je leven is. Neem zijn of haar woorden en wijsheid, die jou doen groeien, mee. Dit vraagt maturiteit, emotionele stabiliteit en het vermogen om bijzondere ervaringen en contacten op de palm van je hand te laten liggen als een kostbare extra. Knijp niet, dwing geen exclusiviteit af, wil niet bezitten, maar behoud je individualiteit en ontleen er op een volwassen manier inspiratie uit (man-vrouw vriendschappen). Wees bevlogen en spiritueel want niets is voor eeuwig.
Toch moeten we rekening houden met de mogelijkheid dat we een onschuldige term “coup de foudre” gebruiken om, voor onszelf of voor anderen, te verbergen dat er iets serieuzer aan de hand is. Als het je echt in de war brengt of wanneer het tussen jou en je partner staat, dan is praten verstandig. Als je partner veilig gehecht is (hechtingsstijlen) is dan bestaat er zeker een draagvlak voor jouw gevoelens. Hij of zij weet dan dat zoiets kan gebeuren en gelooft dat het niet zal raken aan jullie fundamentele liefde voor elkaar. Het bespreekbaar maken, neemt een deel van de magie maar ook van de onaangename spanning weg en je partner leert je, tot dan toe, verborgen noden beter kennen. Is de partner onveilig gehecht en angstig om je te verliezen dan is het veel moeilijker voor hem of haar om je die ruimte te geven.
Het geheim om op de juiste manier om te gaan met je coup de foudre, ligt in het écht begrijpen ervan. Waar gaat die coup de foudre precies over? Misschien gaat het niet echt over ‘die bepaalde persoon’ maar waar die persoon voor staat. Misschien gaat het om de machtsbalans die tussen jullie speelt (coach, baas, leraar). Misschien heeft je coup de foudre op je leraar weinig te maken met hem als persoon en alles met de machtsbalans tussen jullie beiden. Weer anderen met een vluchtig en druk leven zullen vaststellen dat hun coup de foudre niet zozeer om seks draait maar om een echte emotionele intense connectie voelen met mensen.
Als je je schuldig voelt over je dagdromerij over je sportieve buurman, je rijke schoonbroer, de goed geconserveerde mama van de hockeyclub of die begripvolle apothekersassistente realiseer je dan dat hen niet echt om hen draait maar om jou.