Patricia Meyntjens

Levenswijzer:  De kus 

De onmisbare kus onderschat ?

Ik meen dat de kus de belangrijkste intieme aanraking is. Vaak is de vermeende kennis van de verschillende seksuele standjes uitgebreider en is er over de kus maar bitter weinig geweten. Dat kleine, (intieme) gebaar wordt wel eens over het hoofd gezien maar is een onmisbare schakel in onze relaties en in ons liefdesleven.

Geschiedenis en cultuur van het kussen

Als kennismaking  is een kus ideaal. Hoewel kussen niet in alle culturen dezelfde connotatie heeft, beginnen ontmoetingen bijna overal ter wereld met een ritueel dat de nadruk legt op de orale zone. Een vredespijp roken, brood breken, toasten of elkaar kussen (de sociale kus). Er werden documenten teruggevonden van 1500 voor Christus waarin reeds werd verwezen naar de kus. Zo verbood de Romeinse keizer Tiberius het zoenen omdat hij dacht daarmee een epidemie te kunnen tegenhouden. De Oosterse seksleer (Kamasutra) biedt niet louter een overzicht van standjes aan maar beschrijft acht verschillende soorten zoenen om de passie te doen aanwakkeren. De schrijver Alain Montandon  toont aan dat kussen grotendeels door de heersende cultuur wordt bepaald. Want al lijkt het kussen iets natuurlijks ; de manier waarop men kust wordt toch grotendeels door de vigerende cultuur bepaald.  Er zijn culturen waarbij kussen niet eens voorkomen. De in het Westen vertrouwde vorm was vroeger onbekend bij volkeren uit Afrika, Amerika en Australië. En toen de Chinezen kennismaakten met de Europese kus, gruwden ze van deze vorm van barbaars 'kannibalisme'. Soms zijn er ook praktische bezwaren: zoals lippen die opgerekt zijn door een houten schijf. Ook etiquette-specialisten hebben door de eeuwen heen heel wat aandacht besteed aan deze vorm van contact. Van de Britse gereserveerde stiff-upper-lip-visie op zoenen tot de Amerikaanse flower-power visie.

Kussen is dus alles behalve ongereglementeerd, hoe graag we daar wellicht -met onze westerse opvatting van romantiek in het achterhoofd - precies tegenovergesteld over willen denken.

Eerste kennismaking

Als baby brengen we dingen naar onze mond om ze te verkennen. Als volwassene doen we eigenlijk hetzelfde, maar dan met mensen in plaats van met zand en knuffels. Niet onlogisch, want maar liefst een kwart van ons tastvermogen is geconcentreerd rond de mond. Volgens de psychoanalyse helpt die nadruk op het orale om de kennismaking te versoepelen. De onzekerheid en de angst voor het onbekende smelten als het ware in de mond. Een kus kan angst wegnemen en het vertrouwen in enkele ogenblikken herstellen. Nochtans zijn niet alle kussen geruststellend. Te snelle, te opdringerige of te natte eerste kussen hebben al menig relatie in de kiem gesmoord.

Het belang van de eerste kus

‘We zijn allemaal sterfelijk tot onze eerste kus …’. Hiermee vat Eduardo Galeano wellicht het meest treffend het belang van de eerste kus samen. Net zoals je eerste keer je voor altijd bijblijft zo herinnert iedereen zich wellicht ook die eerste ‘echte’ kus. Mark Mieras schrijft ‘De eerste kus is voor een vrouw vaak aftasten en keuren, voor een man is het verleiden. Maar voor iedereen is kussen intiem’.

Vrouwen nemen op het gebied van zoenen vaker het initiatief. Als een vrouw de behoefte voelt om een man te kussen, zal zij de daad bij het woord voegen om gevoelens aan de man te tonen. Mannen daarentegen zullen eerst een analyse maken van de situatie en nadenken over de gevolgen waardoor de actie wat stroever verloopt. Bij mannen staat de prestatiedrang vaak voorop en vrouwen geven de voorkeur aan een man die spontaniteit uitstraalt. Wordt er spontaan en zelfverzekerd een eerste kus gegeven, dan laat dit een onuitwisbare indruk na. Goed of slecht, de eerste kus blijft je je hele leven bij.

Kus verraadt wie je bent

Denk goed na vooraleer u iemand zoent. Want volgens heel wat wetenschappers onthult een kus veel over degene die hem geeft. Bij een passionele kus is dat nogal logisch,   'a kiss is like a loveletter', maar het blijkt ook te gelden voor de sociale zoen waarmee mensen elkaar begroeten ipv. een handdruk.

Uit onderzoek aan de New Yorkse universiteit blijkt zestig procent van de bevraagden al een partner heeft afgewezen omwille van een tegenvallende eerste kus. Veel onderzoekers denken, bewust en onbewust, dat kussen een selectiemiddel is om te zien of een partner bij je past. Want de manier waarop iemand kust, zegt iets over de manier waarop hij/zij zich in de slaapkamer zal gedragen. Terwijl wij tongzoenen verzamelen onze hersenen informatie over genen, persoonlijkheid en intenties. Klopt er iets niet in die eerste zoen dan draaien onze hersenen de knop om en gaat het feest in veel gevallen niet door.

Sprookjes bestaan…

Ik meen dat de kus onmisbaar is omdat ze ons in onze relatie bevestigt. Ze brengt ons terug naar die eerste spannende momenten en de latere intimiteit. De kus spreekt ook als geen ander je zintuigen aan: onze lippen zijn zo gevoelig dat ze ons hele lichaam en geest wakker kunnen schudden, of net niet!  In sprookjes gebeurt het letterlijk : een prinses ontwaakt uit een jarenlange slaap, een kikker verandert in een prins. Allemaal door een kus.

Welke rol speelt de kus in ons verdere liefdesleven?

In ons seksleven blijkt kussen van essentieel belang. Zonder zou seks al snel agressief of afstandelijk lijken. Veel mannen en vrouwen geven me aan dat ze nooit zaligmakend zouden kunnen vrijen als hun tegenspeler niet zou willen kussen. Dan lijkt het alsof het alleen maar om seks gaat en zou seks bovendien veel van zijn betekenis verliezen. Door te kussen weet je of je op dezelfde golflengte zit. De kus bakent de grens af tussen liefde en seks zonder meer. Dit is tevens de reden waarom prostituees hun klanten niet willen kussen. Een kus is veel intiemer dan seks. De penetratie gebeurt beneden, ver weg van het hoofd, wat je in staat stelt om er afstand van te nemen. Van een kus kan je geen afstand nemen, die geeft te veel over jezelf prijs.

Verloren kussen…

Toch wijst de afwezigheid van kussen niet noodzakelijk op een slecht seksleven. Soms kussen mensen niet graag omwille van een slechte eerste ervaring. Veel vaker wordt kussen vermeden omwille van ontbrekende chemie tussen de partners. Technisch kan de seksuele interactie toch als bevredigend worden ervaren maar de harmonie van de seksuele intimiteit  blijft uit. Zoals sommige jongeren de eerste keer naar bed gaan om erbij te horen, zo kan het ook gaan met kussen. Daardoor kan je kussen associëren met sociale druk in plaats van met je eigen seksualiteit. 

Het blijkt ook dat mannen en vrouwen om andere redenen kussen en dat mannen er opmerkelijk minder belangstelling voor hebben, behalve dan als manier om het verleidingsproces te versnellen.Voor sommige mannen is de tederheid van kussen zelfs onverenigbaar met seks : ze kussen of ze vrijen, maar nooit tegelijk. Kussen doet hen aan hun moeder denken en doet hen vrezen dat ze in hun partner te veel van hun moeder zullen terugvinden. Voor anderen is vrijen een verplicht nummertje geworden en beperken ze zich tot het hoogst noodzakelijke. Voor een intense kus is er geen veilige ruimte meer.  Heel vaak heeft de afwezigheid van kussen te maken met de relatie zelf. Het afnemen of uitblijven van kussen kan een signaalfunctie hebben en waarschuwen voor een sluimerende crisis, zeker als een van beide partners stelselmatig zijn hoofd wegdraait. Zelfs als in bed alles koek en ei lijkt, kan een gebrek aan kussen op een onderliggende onverenigbaarheid duiden.

Prelude tot de kus

Als twee gezichten heel dicht bij elkaar zijn, kan je fluisterend dingen met elkaar uitwisselen, complimentjes en liefdeswoorden delen. Door te strelen met handen of vingers kom je tot een samen-spel. Het gezicht wordt in het liefdesspel maar al te vaak vergeten. Je kunt het voorhoofd van je partner strelen, zijn slapen, zijn haar, zijn hals, zijn hele gezicht, en dat met heel veel tederheid of net heel krachtig. Onbewust doet het ons vaak terugdenken aan de tijd dat we als kind werden gestreeld en intense geborgenheid hebben gevoeld. Heel even herbeleven we de periode toen we ons heel graag gezien voelden en dat kan heel aangrijpend en teder zijn. Als baby ontvingen we deze tederheid en als (jong)volwassenen kunnen we in wederkerigheid de passie van dit samen-spel ontdekken en hierdoor onszelf even overstijgen naar twee-eenheid. 

Geen handleiding

Bij het schrijven van dit artikeltje had ik geen ambitie om u een kus-kookboek voor te leggen. De praktische weetjes en tips kan u overal raadplegen maar ze gaan te vaak voorbij aan de essentie van het gevoel dat voor elke persoon en voor elk koppel uniek is. Kussen moet je niet willen leren, kussen moet je doen in volle overgave en kan je voelen met gans je lijf.  Kussen is tevens en heel exclusief en teder gebaar waarin veel verschillende emoties kunnen worden uitgedrukt van plagerig over verkennend naar verlangend en van overgave tot pure passie. Beide partners kunnen bij deze meeste intiemste aanraking de meest zinnenprikkelende intimiteit ervaren, keer op keer, telkens weer… dit is de ware magie van de chemie tussen mensen. Vanaf het moment dat je die magie ontdekt, zoek je het  instinctief telkens weer op, soms in gedachten en liefst in werkelijkheid.

Tijdens het overdenken en schrijven van dit thema groeide bij mij nog sterker de overtuiging:

 "In de kus ligt het verlangen naar herhaling"

Weetjes over zoenen

Een onderzoeksteam aan de universiteit van Leeds stelde vast dat regelmatig kussen vrouwen resistent maakt tegen het cytomegalovirus, een herpesvirus dat bij 39 % van de mannen in het speeksel zit.

Kussen doet het stresshormoon cortisol dalen.

Uit een experiment aan de universiteit van Chicago bleek dat tijdens het kussen de ogen dichtgaan en de neusgaten open. Aan de hand van lichaamsgeur kiezen vrouwen bijna moeiteloos de genetisch meest interessante partner.

Kussen is goed voor het hart omdat het adrenaline doet vrijkomen. Dat zet het hart aan om je bloed beter rond te pompen.

Antropologen zoeken het onstaan van het kussen in het verre verleden, toen moeders het eten van kinderen voorkauwden en het daarna in de mond van hun kind duwden.

Boekenrubriek

De Roo, A. (2009). Kus me wild. Een sensuele zoektocht naar de liefde. Amsterdam : Sijthoff.

Mieras, M. (2010). Liefde. Wat hersenonderzoek onthult over de klik, de kus en al het andere. Nieuw Amsterdam Uitgevers.

Montandon, A. (2007). De kus. Kleine geschiedenis van het leukste dat er is. Uitgeverij Cossee.

Oomen, F. (2008). Hoe overleef ik mijn eerste zoen. Querido. (jongerenboek).

Uitgeverij Van Halewyck (2007). Ik kus je in gedachten. Een overspelige liefde in brieven.