Patricia Meyntjens

Levenswijzer:  Erotische intelligentie 

Uit : Psychologies Magazine oktober 2014

Al jaren samen, elkaar doodgraag zien, maar in bed lijkt alle passie verdwenen. Het is herkenbaar voor heel wat koppels. Dé vraag die we ons vroeg of laat allemaal stellen: hoe kunnen we liefde én lust voelen voor dezelfde persoon, en dat jarenlang?

Tekst Joke Van Caesbroeck ism Patricia Meyntjens

 ‘Na ruim twintig jaar huwelijk met Iris is seks niet meer zo belangrijk in onze relatie’, vertelt Sven (47). ‘Onze enige dochter zit op kot en trekt goed haar plan, we hebben dus het hele huis voor ons. Toch komen we niet meer toe aan een stomende vrijpartij. We doen het nog wel, maar seks is iets oppervlakkigs geworden, hoewel we elkaar nog altijd heel graag zien.’ Liefde moet lust niet in de weg staan, lust moet liefde niet in de weg staan. Althans, in theorie. Want in de praktijk blijkt dat niet alleen bij Sven en Iris maar bij heel wat koppels niet zo vlot te gaan. De passie binnen een langdurige relatie levend houden is blijkbaar niet simpel. En daar schreef Esther Perel, een Belgische seksuologe die al jaren in New York woont, een boek over: Erotische intelligentie. Want is het niet vreemd dat we nu we eindelijk zo vaak en zo veel seks met onze partner kunnen hebben als we maar willen, we er geen zin meer in lijken te hebben?

 ‘Liefde is verbondenheid, lust is vrijheid, liefde is ernstig, erotiek een spel: de kunst is om die tegenstrijdigheden binnen een relatie in balans te houden’

Perels boek inspireerde ook psychotherapeute en seksuologe Patricia Meyntjens, die in haar praktijk onder andere koppels begeleidt die na een jarenlange relatie het verlangen en de begeerte naar elkaar verloren zijn. ‘We zijn allemaal op zoek naar een vaste partner die onze beste vriend is en ons liefde, zekerheid en geborgenheid kan geven’, vertelt ze. ‘Tegelijk klagen we omdat de seks na een tijdje saai wordt of omdat er zelfs helemaal niks meer gebeurt in bed. Een paradox dus. Liefde en lust zijn dan ook tegenpolen: liefde is verbondenheid, lust is vrijheid. Liefde is ernstig, erotiek een spel. De kunst is om die tegenstrijdigheden in balans te houden, en dat is op papier veel gemakkelijker dan in de praktijk.’ Een relatie die goed zit betekent niet dat een koppel er ook van geniet om met elkaar te vrijen. Meer nog: een relatie die té goed zit - in die zin dat je alles altijd deelt en samen doet - neemt alle mysterie, passie en avontuur weg. Er zijn geen risico’s meer. ‘En dat zijn nu net de ingrediënten van erotische opwinding’, aldus Meyntjens. ‘Hoe sterker en intiemer de liefde tussen twee mensen, hoe minder ze naar elkaar lijken te verlangen. Koppels moeten onafhankelijk van elkaar durven zijn, ze moeten plekken kunnen ontdekken waar ze nog niét geweest zijn en opnieuw verrast kunnen worden.’

‘In het begin van een relatie kies je zorgvuldig je mooiste bloesje en lekkerste geurtje uit, maar na al die jaren doe je die moeite niet meer. Door dat gevoel opnieuw te creëren kan je eigenlijk vreemdgaan met je eigen partner’

Weet je nog hoeveel moeite je deed in het begin van je relatie om de ander te veroveren? Hoe je er altijd tiptop wilde uitzien om indruk te maken? Patricia Meyntjens: ‘In het prille begin staan we uren voor onze kleerkast om ons allermooiste bloesje uit te kiezen, lopen we naar de winkel om een heerlijk geurend parfum te kopen. Met andere woorden: we willen er aantrekkelijk uitzien voor de ander. Maar na al die jaren doe je die moeite niet meer, want de buit is binnen. Esther Perel omschrijft het zo: “na een tijdje veranderen we in cactussen: we geven elkaar zo nu en dan eens wat water en ons seksleven wordt een woestijn.” Je belandt in een cruciale fase, waarin overspel vaak om de hoek loert. Maar wat als je opnieuw dat gevoel creëert dat je in het begin van de relatie had, wat als je weer moeite doet voor elkaar? Wat als je nu eens kon vreemdgaan met je eigen partner?’ Lang samen zijn met iemand betekent dat je elkaars allerkleinste kantjes kent, en die zijn vaak niet bepaald aantrekkelijk. ‘Elkaar opnieuw uitdagen, nieuwe dingen van elkaar ontdekken en zo het mysterie aanwakkeren is een must als je al jaren lief en leed deelt’, zegt Meyntjens. ‘Opnieuw creatief durven zijn, het eens anders durven doen. Binnentreden in een nieuwe erotische ruimte. Iemands erotische blauwdruk kan verrassend afwijken van de manier waarop we onze partner in het dagelijks leven kennen. Die twee lagen met elkaar verenigen vraagt om veel openheid. Je moet je veilig voelen om je partner daarin toe te laten en je kwetsbare “ik” letterlijk en figuurlijk bloot te durven geven.

‘Het gaat er niet om een fantasie écht uit te voeren, maar om te ontdekken welke rol je jezelf binnen die fantasie laat spelen’

Die erotische ruimte waar Meyntjens het over heeft is waar erotische intelligentie om draait: een ander stuk seksuele persoonlijkheid ontdekken bij elkaar. Verbeelding en fantasie spelen daarin een grote rol. ‘Niet iedereen heeft uit zichzelf veel verbeelding,’ vertelt Meyntjens, ‘maar die kan je wel aanwakkeren. Uiteindelijk hebben we allemaal gevoeligheden. Denk maar aan hoe je bepaalde erotische of seksuele scènes uit een boek herleest, of dat ene passionele fragment uit die film even terugspoelt. Die gevoelens mag je niet onderdrukken, ze maken deel uit van wie je bent. Jezelf toelaten om te fantaseren is een belangrijke stap, ook als die fantasieën grote, soms voor jezelf onaanvaardbare dimensies, aannemen. De kracht van fantasie is immers dat het een fantasie is én mag blijven. Het is niet omdat je fantaseert over een vrijpartij met de postbode of omdat je als jongen fantaseerde over je lerares dat je dat ook echt wilt uitvoeren. Je verbeelding staat boven de werkelijkheid. Veel belangrijker dan wat er precies gebeurt in die fantasie is welke rol je erin speelt. Ben je dominant, of net onderdanig? Wat gebeurt er precies?’ We mogen dan wel denken dat we heel open over seks kunnen praten, erotische fantasieën delen met je partner is voor veel koppels toch een hoge drempel. Lynn (38) en Dries (36) zijn jeugdliefdes, maar gingen jaren geleden een tijdje uit elkaar. ‘Ik was nog piepjong toen ik al zeker wist dat Dries de man was met wie ik verder wilde, maar ik liep met een gedachte rond die ik hem niet durfde te vertellen’, vertelt Lynn. ‘Ik genoot ervan als we met elkaar vreeën maar miste iets. Het was allemaal té lief, té zachtaardig, té perfect. Ik wilde het veel harder en ruwer, fantaseerde over een collega die na de werkuren zelfzeker mijn bureau binnendrong en alles met mij deed. Al mijn remmingen vielen weg en ik kon me totaal overgeven, zonder tegen te spartelen. Aan Dries durfde ik dat niet te vertellen, ik was bang dat hij zou denken dat ik gek was. Ik dacht zelf ook dat ik niet normaal was. Toen we drie maanden uit elkaar waren besloot ik om toch open te zijn. En dat deed hij ook. We weten sindsdien veel beter hoe we seksueel in elkaar zitten, en dat heeft onze relatie - die ervoor al heel goed zat - alleen maar versterkt.’

‘Het is heel normaal om in bepaalde periodes minder of geen seks te hebben maar een tanend seksleven eenzijdig toeschrijven aan oververmoeidheid of stress is gevaarlijk’

‘Mijn man en ik zijn vijftien jaar samen en hadden tot vijf jaar geleden een gevarieerd seksleven waar we beiden heel tevreden over waren’, vertelt Siska (35). ‘Op m’n dertigste beviel ik van onze oudste zoon Ruben, twee jaar later van ons tweede zoontje Mathijs. Sinds zij er zijn vrijen we nog amper, terwijl we toch nog heel jong zijn. We werken allebei fulltime en onze jongens eisen zo veel tijd en energie op dat we ’s avonds allebei als een blok in slaap vallen.’ Te moe, te druk, te veel stress en kinderen zijn algemeen bekende sekskillers, maar volgens Meyntjens niet altijd terecht. ‘Eerst en vooral is het heel normaal om in bepaalde periodes minder of geen seks te hebben. Kinderen krijgen, verhuizen, een ontslag of een overlijden: het zijn life events die erotiek en seksuele lust naar de achtergrond duwen. Maar een tanend seksleven eenzijdig toeschrijven aan oververmoeidheid of stress is gevaarlijk.’ Wél echte sekskillers zijn onverschilligheid, voorspelbaarheid en stereotiepe actie zonder wederkerigheid. ‘Ook de gedachte dat seks altijd spontaan moet gebeuren is een mythe’, aldus Meyntjens. ‘Het idee dat beide partners er altijd naar moeten verlangen, dat seks vanzelfsprekend moet zijn en je er dus geen inspanningen voor hoeft te doen. De onvermoeibaarheid en spontane seks tijdens de verliefde fase of bij minnaars wijst erop dat vermoeidheid niet doorweegt. Dat komt omdat je in die fase intentioneel en actief gefocust bent op het seksuele leven, op geven en nemen, op wederkerig genot. Alles is nieuw, onbekend en één groot mysterie. We kiezen niet alleen de mooiste kleren en lekkerste parfum uit, ook mentaal zijn we aan het dagdromen en fantaseren over wat er seksueel op til staat. Het is dat wederzijdse, oprechte verlangen dat totale overgave mogelijk maakt. En het is ook net dat samenspel dat bij veel koppels zienderogen afneemt tijdens de relatie - door sommige wordt het zelfs nooit gehaald. En daar kan erotische intelligentie helpen: stap eens uit je gekende, dagdagelijkse, relationele omgangsvorm en dring binnen in het erotisch gedachtegoed en de verlangens van je partner.

Patricia Meyntjens is psychologe, gedragstherapeute en seksuologe. Ze begeleidt vaak koppels. www.patriciameyntjens-psychotherapie.be

Link naar mijn eigen Levenswijzer over erotische intelligentie

Meer lezen

Het boek Erotische intelligentie (A.W. Bruna, 2006) van seksuologe Esther Perel werd een internationale bestseller, vertaald in 24 talen.