Tekst: Siska Verstraete ism. Patricia Meyntjens uit Tijdschrift Psychologies mei 2017
Magalie (36), is consultant in een groot bureau. ‘De vrouwelijke collega’s vertrouwen elkaar niet. We gunnen elkaar het licht in de ogen niet. Met mijn vrouwelijke chef kan ik zelfs nog slechter overweg dan met mijn collega’s. Ze denkt dat ik op haar job uit ben. Rivaliteit tussen vrouwen is helemaal geen mythe.’ Zijn vrouwen nu echt zoveel competitiever tegenover elkaar dan mannen? ‘Mannen gaan vaak op een andere manier om met competitie’, weet psychotherapeute Patricia Meyntjens. ‘Al van in hun jeugd worden ze gestimuleerd om bij problemen actie te ondernemen tegen een rivaal. Ze hebben dan ook een rijker arsenaal van technieken opgebouwd en reageren rechtstreekser. Meisjes daarentegen hebben geleerd braaf en lief zijn. Hun methodes om de concurrentie aan te gaan zijn dan ook minder goed ontwikkeld. Ze zijn bijna verplicht om “ondergronds” te gaan en kiezen vaker voor slinksere tactieken als roddelen.’ Maar welke motivatie schuilt nu onder competitief gedrag?
‘Ik voel me niet zo op mijn gemak tussen andere vrouwen’, bekent Magalie. Een gevoel van onzekerheid ligt inderdaad vaak aan de basis van rivaliteit, zegt psychotherapeute Laurie Hawkes. ‘Vrouwen die weinig zelfvertrouwen hebben, voelen zich bedreigd wanneer een andere vrouw kwaliteiten heeft die zij niet bezit.’ Ook voor Patricia Meyntjens heeft rivaliteit veel te maken met een zwakker zelfbeeld. ‘Vrouwen zijn sneller uit hun evenwicht. Als een andere vrouw iets goeds heeft gedaan, hebben ze het gevoel dat zijzelf naar beneden worden gehaald, dat ze zakken op de sociale ladder.’
‘Waarom ga ik eigenlijk meer de concurrentie aan met mijn vrouwelijke collega’s dan met de mannen?’, vraagt Magalie zich af. ‘We wedijveren sneller met mensen die op ons lijken’, legt Patricia Meyntjens uit. ‘Vrouwen streven dezelfde doelen na, vandaar dat er meer rivaliteit is met andere vrouwen dan met andere mannen. Met de andere sekse is de afstand te groot. Vrouwen rivaliseren ook vaak met andere vrouwen vanuit genetisch oogpunt. Seksegenoten die knapper zijn, beschouwen ze als potentieel gevaarlijk voor de eigen relatie. Vrouwen voelen de seksuele beschikbaarheid of aantrekkelijkheid van hun rivalen goed aan. Uit onderzoek blijkt trouwens dat ze sneller geneigd zijn om elkaar te beconcurreren tijdens de eisprong.’
‘Eigenlijk was ik als kind al competitief’, herinnert Magalie zich. ‘Tegenover mijn moeder dan.’ Saverio Tomasella: ‘De relatie van vrouwen met hun moeder en later met de rolmodellen als leerkrachten bijvoorbeeld is heel bepalend op het vlak van rivaliteit. Volgens Freud is de moeder de fundamentele rivale van haar dochter, die er alles aan doet om haar vader te behagen.’ Dat kan best zijn, maar we moeten opletten om niet te veel te vervallen in clichés, nuanceert Laurie Hawkes. ‘Veel vrouwen gaan net op zoek naar vrouwelijke medestanders wanneer ze in de relatie met hun moeder veel rivaliteit hebben ondervonden.’
Sophie (43), restauranthoudster
‘Pas op mijn 40ste heb ik vrouwen echt leren waarderen. Daarvoor schoot ik beter op met mannen. Maar drie jaar geleden ben ik gescheiden van de vader van mijn twee dochtertjes, en het zijn vooral de vrouwen die me door de moeilijke periode heen hebben geholpen. Mijn zus heeft me onderdak geboden, mijn medewerksters hebben tijdelijk de leiding van het restaurant overgenomen, de mama’s op school hebben me duizenden keren uit de nood geholpen en mijn vriendinnen hebben urenlang naar mij geluisterd. Het is dankzij al die vrouwen dat ik uit de put ben geklommen. En daar ben ik hen eeuwig dankbaar voor.’
Stop met vergelijken
Elke vrouw is uniek, vindt Patricia Meyntjens. Het heeft dus weinig zin om jezelf te vergelijken met anderen. ‘Rivaliteit is het gevolg van een ingebeeld verschil, van een projectie. Je veronderstelt dat die ander een kwaliteit heeft, en je vergroot die kwaliteit uit. Ga liever op zoek naar je eigen sterktes. Formuleer voor jezelf wat je talent is en durf daar ook voor uit te komen, zonder in competitie te gaan met anderen. Als je toch vergelijkt, doe dat dan op een gematigde manier. Streef naar één trede hoger. Ambieer persoonlijke groei, en laat je daarbij inspireren door positieve voorbeelden.’
Probeer je in te leven in de ander
‘Blijf in je eigen energie staan en kijk naar de weg die je al hebt afgelegd’, raadt Patricia Meyntjens nog aan. ‘Probeer je ook in de drijfveren en ambities van de andere vrouw te verplaatsen in plaats van je terug te plooien op je eigen kwetsuren of onzekerheden. Je giftige opmerking is misschien ingegeven door een vernedering die je vroeger hebt meegemaakt.’
Cultiveer je vertrouwen
‘Ga ervan uit dat de andere vrouwen bondgenoten zijn’, zegt Laurie Hawkes. ‘In het ergste geval heb je je vergist, maar je kunt achteraf nog altijd afsluiten voor iemand die van slechte wil is. Het is geen schande om te veel vertrouwen te stellen in de ander.’
Wees niet bang van verschil
‘Vrouwen hebben de neiging om verschillen als een bedreiging te zien’, vindt Patricia Meyntjens. ‘Terwijl verschil er gewoon mag zijn. Je kan het ook als een leerschool zien. Beschouw de andere vrouwen als bondgenoten. We hebben er allemaal bij te winnen als we samen over de eindmeet gaan.’
Meer lezen
Wilding, C. (2016). Vergroot je zelfvertrouwen. In 5 stappen naar minder negatieve gedachten en een beter zelfbeeld. Kosmos Uitgevers.
Balters, A. (2004). Gelukkig zonder jaloezie. Vrouwen tussen vriendschap en rivaliteit. Uitgeverij Kok.
Alle rechten voorbehouden - Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur worden verveelvoudigd - © 2024 - Privacyverklaring